สารบัญ
- บทนำ
- สาเหตุของอาการปวดหลังส่วนล่าง
- ทำไมถึงเกิดอาการปวดหลัง?
- การเปลี่ยนแปลงของกล้ามเนื้อในแต่ละระยะ
- กล้ามเนื้อหลังส่วนล่างอ่อนแรงหรือไม่?
- ปัจจัยที่เพิ่มโอกาสปวดหลังส่วนล่าง
- การออกกำลังกายแกนกลางช่วยป้องกันปวดหลังได้ไหม?
- สิ่งที่ควรฝึกเพื่อป้องกันปวดหลัง
- Q&A
บทนำ
อาการปวดหลังส่วนล่างเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยและส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างชัดเจน ตั้งแต่ความสามารถในการเคลื่อนไหวประจำวันไปจนถึงสมรรถภาพทางร่างกาย การทำงานของกล้ามเนื้อ และความแข็งแรงของกระดูกสันหลัง สาเหตุของอาการปวดหลังส่วนล่างมีหลายปัจจัย ทั้งจากไลฟ์สไตล์ การทำงาน การบาดเจ็บจากกีฬา หรืออุบัติเหตุ หากไม่ได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม อาการเหล่านี้อาจพัฒนาไปสู่ปวดหลังเรื้อรังและส่งผลต่อความแข็งแรงของกล้ามเนื้อแกนกลางลำตัว
นักกายภาพบำบัดชี้ว่า สาเหตุหลักมาจากหมอนรองกระดูกสันหลังฉีกหรือเสื่อมสภาพ การหลั่งสารอักเสบและตัวกระตุ้นความเจ็บปวดที่มากขึ้น ทำให้หมอนรองกระดูกไวต่อความเจ็บปวด นอกจากนี้ กล้ามเนื้อหลังส่วนล่างยังมีการเปลี่ยนแปลงตามระยะเวลา ตั้งแต่กล้ามเนื้อฝ่อลีบ มีไขมันแทรก ไปจนถึงเกิด Fibrosis ซึ่งล้วนเป็นปัจจัยที่เพิ่มโอกาสเกิดอาการปวด
| หัวข้อ | รายละเอียด |
|---|---|
| สาเหตุของอาการปวดหลังส่วนล่าง | – ไลฟ์สไตล์- รูปแบบการทำงาน- กลุ่มประชากร- การบาดเจ็บจากกีฬา- อุบัติเหตุ |
| ความเสี่ยงหากไม่ดูแล | อาการปวดอาจกลายเป็นปวดหลังเรื้อรัง |
| ผลกระทบต่อร่างกาย | – ความแข็งแรงและความทนทานของกล้ามเนื้อ- การทำงานของกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อ- การทำงานของกระดูกสันหลังและแกนกลางลำตัว |
สาเหตุของอาการปวดหลังส่วนล่าง
อาการปวดหลังส่วนล่างเกิดได้จากหลายปัจจัยKUBET เช่น ไลฟ์สไตล์, รูปแบบการทำงาน, กลุ่มประชากร, การบาดเจ็บจากกีฬา KUBET หรืออุบัติเหตุ หากไม่ดูแลอย่างเหมาะสม อาการอาจกลายเป็น ปวดหลังเรื้อรัง
ทำไมถึงเกิดอาการปวดหลัง?
งานวิจัยพบว่า KUBET สาเหตุทางกายภาพของ ปวดหลังเรื้อรัง คือ:
- หมอนรองกระดูกสันหลังเกิดรอยฉีกหรือเสื่อมสภาพ
- มีการหลั่งสารอักเสบและตัวกระตุ้นความเจ็บปวดมากขึ้น
- ทำให้หมอนรองกระดูกมีความไวต่อความเจ็บปวด
การเปลี่ยนแปลงของกล้ามเนื้อในแต่ละระยะ
- ระยะเฉียบพลัน (Acute phase): กล้ามเนื้อมีการแทรกซึมของไขมัน KUBET ขนาดกล้ามเนื้อลดลง
- ระยะกึ่งเฉียบพลัน (Sub-acute phase): กล้ามเนื้อเกิด Fibrosis (เนื้อเยื่อเกี่ยวพันแทนที่เนื้อกล้ามเนื้อปกติ) พร้อมไขมันแทรกซึมต่อเนื่อง KUBET
- ระยะเรื้อรัง (Chronic phase): กล้ามเนื้อ ฝ่อลีบ พร้อม Fibrosis และไขมันแทรกซึมต่อเนื่อง
กล้ามเนื้อหลังส่วนล่างอ่อนแรงหรือไม่?
กล้ามเนื้อแกนลึก เช่น Transverse abdominis และ Multifidus KUBET เป็นกล้ามเนื้อหลักช่วยเสถียรหลัง
กล้ามเนื้อผิวชั้นตื้น เช่น Erector spinae ทำหน้าที่เคลื่อนไหวกระดูกสันหลัง KUBET
การปวดหลังเรื้อรังหรือหมอนรองกระดูกสันหลังเคลื่อนมักพบ ไขมันแทรกในกล้ามเนื้อและกล้ามเนื้อฝ่อลีบ
กล้ามเนื้อ Multifidus: กลุ่มสุขภาพ <10% ไขมันแทรก, กลุ่มปวดหลัง 10–50%, กลุ่มหมอนรองกระดูกเคลื่อน >50%
พบว่าผู้หญิงมีแนวโน้มไขมันแทรกมากกว่าผู้ชาย
ระยะเวลาปวดสัมพันธ์กับไขมันแทรก KUBET แต่ระดับความเจ็บปวดไม่สัมพันธ์ตรงกับไขมัน
ปัจจัยที่เพิ่มโอกาสปวดหลังส่วนล่าง
- การเคลื่อนไหวด้านข้างของลำตัว (Lateral flexion) – หากเคลื่อนไหวด้านข้างไม่เพียงพอ มีโอกาสปวดหลังสูง 1.44 เท่า
- ความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อหลังต้นขา (Hamstring flexibility) – ความยืดหยุ่นไม่เพียงพอ เพิ่มโอกาสปวดหลัง ~4%
- ความโค้งของกระดูกสันหลังส่วนเอว (Lumbar lordosis) – หากมุมความโค้งลดลง เพิ่มโอกาสปวดหลัง ~37%
- ประวัติการปวดหลังและกระดูกเชิงกรานเอียงหลังมากขึ้น ยังเพิ่มความเสี่ยงปวดหลัง
การออกกำลังกายแกนกลางช่วยป้องกันปวดหลังได้ไหม?
การออกกำลังกายช่วย:
- จำกัดการเคลื่อนที่เกินพอดี
- รักษาโครงสร้างและความสมดุลของร่างกาย
- ลดความเสี่ยงบาดเจ็บในชีวิตประจำวันและระหว่างออกกำลังกาย
สิ่งที่ควรฝึกเพื่อป้องกันปวดหลัง
- ความดันในช่องท้อง (Intra-abdominal pressure) – ความดันสม่ำเสมอ ลดแรงกดบนกระดูกสันหลัง
- การรับน้ำหนักตามแกนกลาง (Axial load) – การเกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้องและหลังพร้อมกัน เพิ่มความแข็งแรง
- ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อสะโพกและลำตัว (Hip & trunk muscle stiffness) – ควบคุมการเคลื่อนไหวเพื่อความสมดุล ไม่ควรพึ่งพากล้ามเนื้อเพียงกลุ่มเดียว
Q&A
- อาการปวดหลังส่วนล่างส่งผลต่อร่างกายอย่างไร?
ส่งผลต่อความแข็งแรงและความทนทานของกล้ามเนื้อ, การทำงานของเนื้อเยื่อ, และกระดูกสันหลังรวมถึงแกนกลางลำตัว - สาเหตุทางกายภาพของปวดหลังเรื้อรังมีอะไรบ้าง?
เกิดจากหมอนรองกระดูกสันหลังฉีกหรือเสื่อม, มีสารอักเสบและตัวกระตุ้นความเจ็บปวดมากขึ้น, ทำให้หมอนรองกระดูกไวต่อความเจ็บปวด - การเปลี่ยนแปลงของกล้ามเนื้อหลังส่วนล่างในระยะต่าง ๆ เป็นอย่างไร?
ระยะเฉียบพลัน: กล้ามเนื้อฝ่อลีบและมีไขมันแทรก
ระยะกึ่งเฉียบพลัน: เกิด Fibrosis และไขมันแทรกต่อเนื่อง
ระยะเรื้อรัง: กล้ามเนื้อฝ่อลีบ, Fibrosis และไขมันแทรกมากขึ้น - ปัจจัยใดบ้างที่เพิ่มโอกาสปวดหลังส่วนล่าง?
การเคลื่อนไหวด้านข้างของลำตัวไม่เพียงพอ, ความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อหลังต้นขาน้อย, ความโค้งของกระดูกสันหลังส่วนเอวลดลง และประวัติการปวดหลัง - การออกกำลังกายแกนกลางช่วยป้องกันปวดหลังได้อย่างไร?
ช่วยจำกัดการเคลื่อนไหวเกินพอดี, รักษาโครงสร้างและสมดุลของร่างกาย, ลดแรงกดบนกระดูกสันหลัง และเสริมความแข็งแรงกล้ามเนื้อหน้าท้อง หลัง และสะโพก
เนื้อหาที่น่าสนใจ:
